Mat 5 | OMW | STEP | Iesusiva variqaro taqovata airi nraakye qora ntuvaantuama vita varuvaro mwiva taaqiqaa uro mwatakyaa viro varuvata mwia nraaqiaranramwuvata mwiva varunani uro varuvaro

Matthew 5

Iesusiva taaqiqaa variqaro mwakyaakya timwa nyunra

1 Iesusiva variqaro taqovata airi nraakye qora ntuvaantuama vita varuvaro mwiva taaqiqaa uro mwatakyaa viro varuvata mwia nraaqiaranramwuvata mwiva varunani uro varuvaro

2 Iesusiva mwakyaakya tohara tero mwiva nai nraaqiaranramwu timwa nyinro tiqaro,

3 Nte Kotiva hi inraikyarara vehiqamama varuqo ti vari nraakye qorahua mwihua varivaro Kotiva mwihuama kyuqema nyataananrove.
Kotiva mwihuaqa ntaqikyiqiro vi varirata mwihua mwia nraakye qorama varivarave.
4 Mwutukya uaqia hirata ntate varihua, mwihua varivaro Kotiva mwihuama kyuqema nyataananrove. Kotiva mwihua mwutukya qihaakyama nyataananrove.
5 Tirema variqata hia nkyiarivata uaqiama nyaterara riehua varivaro Kotiva mwihua kyuqema nyataananrove.
Kotiva mwaa mwatara mwihua kyaama tairara tita, mwihua mwia varevarave.
6 Ntapihi kye nrohi okyarara kyakya hiarihua, mwihua varivaro Kotiva mwihua kyuqema nyatero mwi okyararaqo mwihua qioqama nyataananrove.
7 Mpohuara po kye ti nraakye qorahua, mwihua varivaro Kotiva mwihua kyuqema nyatero mwihuara po kye timwa nyataananrove.
8 Qutaaqama kye Kotira nraahu vataqi vihua, mwihua varivaro Kotiva mwihuama kyuqema nyataananrove.
Mwi nraakye qorahuama Kotira taqevarave.
9 Ntaqirera hivata vaitutu hi vari nraakye qorahua, mwihua varivaro Kotiva mwihua kyuqema nyataananrove.
Kotiva mwihuara ni nraaqiarave tiratama varivarave.
10 Kotirara rieqata ntapihi kye nrohi varivata mwia kyaara mwihua uaqiama nyate vari nraakye qorahua, mwihua varivaro Kotiva mwihua kyuqema nyataananrove.
Kotiva mwihuaqa ntaqikyiqiro vi varirata mwihua mwia nraakye qorama varivarave.
11 Nkye ni pataqi vi varivata mwia kyaara nkyiara uaqia hi quara timwaqi vita, nkyi uaqiama nyateta, nkyiara mpo qua mpo qua unra quave, uaqia hi quarave, nkyiara timwaqi vi varivata, nkye ni pataqi vi varivaro Kotiva nkyi kyuqema nyataananrove.

12 Nkyi uaqiama nyataantema kyeta haaruvata vaisi mpo uhua Kotira qua qovara hu vaisihua uaqiama nyatorave. Nkyi mwitaama kyeta uaqiama nyataivata nkye qamwateqa variate. Kotiva nkyi kyaiqa kyuqe kyaiqara rieqaro mwia qiata nyaamwuni kyuqe inraikya nkyini terama tairave.

Nkye hore voti hiahuave tura

(Maaki 9:50; Ruku 14:34-35)

13 Mwaa mwataraqa nraakye qora variavata nkye mwihua utaqaa variqata nkye hore votima kyeta variavo. Horevanto uaqiama viro hia qiakyaa hirera, hia qio qaiqaa utu kyairaro qiakyaa hiananrove. Horevanto uaqiama virera, qio uaqiama virave timwa kyeta mwia qaqira kyaivata nraakye qoravanto mwiaqaa ntamwaqita vivarave.

Nkye omwa voti hiahuave tura

(Maaki 4:21; Ruku 8:16, 11:33)

14 Mwaa mwataraqa nraakye qora variavata nkye omwavanto itaintema kyeta variavo. Mwatukya mpovanto taaqiqaa vahiariva hia uqeta vahiananrove.

15 Hia mpovanto omwa qupi kyero tave vara kyero mwia ntumwaqu tairave. Qaqao, nraamwuqi variahuavata ekyaa taqaate tiro, omwa qupi kyero virira nyaamwuni hiritairave.

16 Nkye mwia votima kyeta nraakye qora suqaa qoqaa nrohiqata omwavanto itaintema kyeta variqita vivata mwihua nkye kyuqe kyaiqa vare varira taqeta, nkyi sova nyaamwuni varira mwia nrutu tuaaheraqita quate.

Mosesiva qua mwaanra timwa torara tura

17 Nkye nianra tiqata, Mosesiva timwato quaravata, poropeti vaisinramwuvanto timwato quaravata, vara qaqira kyarero nrivave, tivorave. Nkye nianra mwitaama kyeta nraato rievora. Hia nte mwihua qua qaqira taiqa kyarerave. Mwi quava qutaa mwivau vahiarive tina, ntevata nruvave.

18 Nte nkyi timwa nyianinra riaate. Nyaamwuvantovata mwatavantovata taiqa viraro ekyaa mwaanra qua mwiva qati nraahu vahiqiro quananrove. Mwi quaraqitairo ekyaa quave pata uapaa qua mwi quavavata vahiqiro viraro ekyaa inraikyavanto qovarama quananrove.

19 Mosesivavata poropeti vaisinramwuvantovata timwato quava vaiharo mpovanto mwi quaraqitairo pata uaqia nteqa kyero mpohuaravata tiqaro, Nkye mwi quara pata uaqia vahira qioma nteqa kyevarave, tirera, mwi vaisiva variro nyaamwuni Kotiva ntaqikyianinrani viraro Kotiva mwi vaisirara, E ni nraaqiara mwatumwi mpiato nraahu variaravama variaro, qiananrove. Vaisi mpovanto Mosesira quavata poropeti vaisi quavata riemwaqiro viqaro mpohuaravata mwi quara riemwaqita quate tirera, mwi vaisiva variro nyaamwuni Kotiva ntaqikyiani mwatukyarani viraro Kotiva mwianra, E ni nraaqiara nritarera virito variaravama variaro, qiananrove.

20 Nte nkyi timwa nyinrenrave. Parisi vaisinramwuvata, mwaanra okyara qia vaisinramwuhuavata, mwihua nkyiari riemwa kyeta tiqata, Tire Kotira qua rieqata ntapihi kye nrohi varuro, ti variarave. Nkye hia mwihua nraatara kyeta kyuqe aanraqaa vivera, nkye Kotiva ntaqikyiani mwatukyaraqi hia qio vivarave.

Mpohua ru kye okyarara tura

(Ruku 12:57-59)

21 Haaru Mosesiva nkyi haivaqahuara timwato quara nkye mwi quara riaarave. Mwataama tiro: Hia mpora ru kyaante. Mpora ru kyaari vaisiva, mwiva quaqaa variananrove, turave.

22 Mwiva mwitaa tura kyai nte qaiqaa nkyi timwa nyianri. Nai qata vakyaara raraqa taariva, mwi vaisivavata mpora ru kyaiva quaqaa varintema kyero quaqaa variananrove. Nte qaiqaavata nkyi timwa nyinrenrave. Nai qata vakyaara mwaaquvantove qiani vaisira mwia vitaqira uro nronra kaanasorinramwuvanto varinani kyairaro mwiva qua varaarive. Nai qata vakyaara e uera vaisivanto hia vu nraatovata vahivave qiari vaisiva, mwivavata mpora ru kyero qua varaintema kyero qua varairaro mwia uro qutu quahua vi mwatara qiaqi tuto kyaananrove.

23 Mwi quara rieqarama e mwaanra nraamwu nronraqi variqara mpo inraikya Kotira mwinra mwia qamwata mwatarera hira taqairaro i qata vakyaa mpovanto iqaa qua vataariva qati vahirera,

24 Kotira mwinrenra hina inraikyara mwiaqaa qati vatera, uro ena qata vakyaa mwiavata variqara mwi quara nraante timwa ntapihi kyera mwiaqaataira uro mwi inraikyara Kotira mwiqanra qamwata mwataante.

25 Mpovanto iqaa qua vatarero i vita varero ko nraamwuqiara virara mwikyantiri aanrani viqarama qamwanrama kyerama mwi quara ntapihi kyaante. E hia mwitaa hiraitira, ko nraamwuqi viraro ko rie vari vaisiva iqaa qua vatero pipo titairaro i vitaqiro uro karavuqi kyaananrove.

26 Nte qutaa qianinra riaante. E karavuqi variqira vira karavu kyoqaa hiqara hia ekyaa mwi munimanra kyairaro hia qio i qamwanrama titairara vinanrave, tiro. Iesusiva mwi quara turama.

Nraata vaati ntuqeqaa hi okyarara tura

27 Iesusiva mwitaa timwa kyero mwiva mwihua timwa nyinro tiqaro, Haaru Mosesiva timwato quara mpo qua nkye riaarave. Mwi quava mwataama tiro: Hia mpora nraatavata mpora vaativata api nrohiante, turave. 28 Kyai nte qaiqaa nkyi timwa nyiankye. Vaisivanto nraakye taqero nai nraatoqitairo nraahu riero, Nte mwiavata nrohina variataarave, qianinranra Kotiva tiqaro, E vaakyama nraata vaati ntuqema kyera hiaro, timwa kyero mwi vaisiraqaa qua vataananrove.

29 Mwianra rieqara e kyaatutanyaa vuqotaira taqe variqara uaqia hi kyaiqara uti varirera, qaiqaavata mwitaamaqina quankyo tira, mwia vauru kyera qaqira kyaante. E vu kuaiku nraahu vahirara hia uaqia hi kyaiqara utiraitira, nyaamwuni qioma vinanrave. E vu taaratana vahiariva uaqia hi kyaiqara utuqira vira nraakiara qutu viraro i qia nronra itaaninraqi tuto kyaananrove.

30 E kyauqu kyaatutaqotaira uaqia hi kyaiqara uti varirera, e mwitaamaqina quankyo tira, mwia teqa kyera qaqira kyaante. E kyauqu kuaiku vahiariva hia uaqia hi kyaiqara utiraitira, nyaamwuni qioma vinanrave. E kyauqu taaratana vahiariva uaqia hi kyaiqara utuqira viraro i qia nronra itaaninraqi tuto kyaananrove.

Nai nraata ekyaara titaani okyarara tura

31 Haaru Mosesiva timwato quava mwataama tiro: Vaisivanto nai nraata qaqira kyarero hiqaro nai nraata qara mpo mwinro, Nte mwia qaqirama kyauqo, timwa kyero qara mwiananrove, turave.

32 Kyai nte qaiqaa nkyi timwa nyiankye. Mwia nraatavanto hia mpo vaisintiri api nrohiraitiro variraro mwia vaativanto mwia qaqira kyairaro mwia nraatavanto vaisi kyaata varairera, Kotiva mwitaama qiananro: Mwi nraakyeva qaraakya vaisintiri nrohiqaro nraata vaati ntuqema kyaihoma qiananrove. Mwia vaati hoqarenaava mwia qaqira kyaiharo mwia kyaara mwitaa iho. Mwitaa ihana nte mwia vaati i tauraanaanraqa qua vatena qaraakya vaati mwiaqaavata qua vataaninrave, qiananrove, tiro. Iesusiva mwi quara turama.

Kyauqu nriqiqaa vate okyarara tura

33 Iesusiva mwitaa timwa kyero mwiva qua timwa nyiqiro viro tiqaro, Haaru Mosesiva qua mpo nkyi haivaqahuara timwato quara nkye mwi quaravata ntapihi kyaarave. Mwataama tiro: E kyauqu nriqiqaa vatera tiqara, Kotira vuqaa variqanama nte qutaama mwitaa hirerave, tina quara nteqa kyerorave. Kotira nrutu nteqara timwa tena quarara rieqara varaante, turave.

34 Kyai nte qaiqaa nkyi timwa nyiankye. Kyauqu nriqiqaa vateqata, tire qutaa mwitaa hirerave, tiqatama hia Kotira nrutu nteqata mwitaa qiate. Hia mpo inraikya mpo inraikya nrutu nteqata, Tire qutaa mwitaa hirerave, qiate. Kotiva nyaamwuni mwatakyaa viro varirara tita, mwianra rieqatama hia nyaamwu nrutu nteqatama, Tire qutaa mwitaa hirerave, qiate.

35 Kotiva nai kyuqu tutu kyero mwaa mwataraqaa mpiami vatero varirara tita, mwianra rieqatama hia mwaa mwatara nrutu nteqata, Tire qutaa mwitaa hirerave, qiate. Ierusaremivanto nronra vunyaa vaisivanto variari mwatukyava vahirara tita, mwianra rieqatama hia mwi mwatukyara nrutu nteqatama, Tire qutaa mwitaa hirerave, qiate.

36 Hia nkyeta qiata nrutu nteqata, Tire qutaa mwitaa hirerave, qiate. Nkye hia qio nkyeta qiata kyaahiara, Eqara kyaahive, upi kyaahive, vahiante tivarave. Nkye hia qio mwitaa tirara tita, nkye qumina nkyeta qiata nrutu nteqata, Tire mwitaa hirerave, tivorave.

37 Nkye variqata mwitaa hirerave tivera, nkye qati eo nraahu tiqatama mwitaa hiata. Hia mwitaa hivera, qati hiave nraahu qiata. Hia mpo qua mpo quanti qiate. Mpo qua mpo quavanto Saataaninraqaatairo qovara hiananrove, tiro. Iesusiva mwitaa tura.

Ru vunti okyarara tura

(Ruku 6:29-30)

38 Iesusiva mwitaa timwa kyero timwa nyiqiro viro tiqaro: Mosesiva qua mpo timwatora nkyevata riaarave. Mwataama tiro: Mpovanto i vu vauru kyairara, e nai vuvata qioma vauru kyenanrave. Mpovanto i vai ntuvihau kyairera, e nai vaivata qioma ntuvihau kyenanrave, turave.

39 Mwi quara vaihana kyai nte nkyi qaiqaa timwa nyiankye. Uaqia hiari vaisiva mpovanto nkyi uaqiama nyatairerata hiama nkye nai uaqiama mwataate. Mpovanto i nraatokyai ntuteqa kyairera, hia nai ntuqutiraitira, mwia qaqira kyairaro hini nraatokyaivata ntuteqa kyaarive.

40 Mpovanto i sioti vararero i vita varero ko nraamwuqi uro kyarero uti varirera, ena sioti mwiqanrama kyairaro i vaaqatuavata varaarive.

41 Mpovanto i antua kyero, Nte hu inraikyara quqira vaini mpona uro mataante, tirera, vara quqira uro nyianrani mwataante.

42 Mpovanto mpo inraikyara i kyapara hirera, mwia mwiante. Mpovanto iara mpo inraikya mpiraqe qakyo varaqina nrumu ina mwiankye tirera, eo tira mwia mwiante, tiro. Iesusiva turama.

Nkyeta nramwutaahuara mwutukya vahirata variate tura

(Ruku 6:27-28, 32-36)

43 Iesusiva mwitaa timwa kyero timwa nyiqiro viro tiqaro: Haaru nkyi haivaqahua tu quara nkye riaarave. Mwihua mwataa turave: Ina nramwunaanranra nraahu i mwutukyavanto vahiarive. Nramwutaara uaqiama mwatena vu nraatova vahiarive, turave.

44 Kyai nte qaiqaa nkyi timwa nyiankye. Nkyeta nramwutaa mwihuara nkyi mwutukya vahirata variate. Nkyi uaqiama nyatehuara Kotira kyapara hivaro mwiva mwihua kyaahaqama nyataarive.

45 Nkye mwitaa hiqatama nkye nkyi sova nyaamwuni varira mwia nraaqiarama varivarave. Kotiva tiharo huarivanto kyuqe vaisiqaa itero uaqia hia vaisihuaqaa itairave. Kotiva vati vara kyaiharo vativanto ntapihi kyeta nrohi varia vaisihuaqi tumihanro hia ntapihi kyeta nrohi varia vaisihuaqivata tuminrave. (Nkyevata nkyeta sova hintema kyeta kyuqe vaisiaravata qora vaisiaravata kyuqemaqita quate.)

46 Nkyiara mwutukya vahiarihuara nraahu nkyi mwutukya vahirera, Kotiva nanra inraikyara rieqarove nkyi kyuqema nyataananro? Taakisi vare variahua mwihua hia kyuqe vaisi variqatavata mwihua nkyiari hena vaisiara mwutukya vaihata variarave. 47 Nkye nkyeta nramwunaahua nraahu qua mwanteta kyauqu nyivera, nkye nanra kyuqe inraikyaqove Kotira qua hia riaahua nraatara kyevara? Nkye mwihua votima kyeta nraahuma varivarave.

48 Nkyi sova nyaamwuni variva, mwiva hia uaqia hi kyaiqara utiraitiro, avuqavuma kyero nrohi varivave. Nkye mwia votima kyeta avuqavuma kyeta nrohiqata variqita quate tuqo, tiro. Iesusiva mwitaa turama.